СТАН І ПЕРСПЕКТИВИ РОЗВИТКУ ТЕХНІКИ НОРМОПРОЄКТУВАННЯ В УКРАЇНІ В КОНТЕКСТІ ACQUIS ЄС

Автор(и)

  • Євген Миколайович Бодюл Інститут правотворчості та науково-правових експертиз Національної академії наук України https://orcid.org/0009-0008-5847-642X
  • Оксана Володимирівна Перевертун Інститут правотворчості та науково-правових експертиз Національної академії наук України

DOI:

https://doi.org/10.51989/NUL.2025.3.1

Ключові слова:

техніка нормопроєктування, законодавча техніка, правотворча діяльність, структура нормативно-правового акта, методологія нормотворення, європейські стандарти, acquis ЄС, адаптація законодавства, правова визначеність, цифровізація

Анотація

У статті здійснено аналіз сучасних проблем техніки нормопроєктування в Україні в умовах трансформації правової системи, воєнного стану, цифровізації державного управління та євроінтеграції. Здійснено систематизацію теоретичних засад нормопроєктування, розкрито зміст і обов’язкові вимоги до побудови, структури, змісту, мови, стилю та реквізитів нормативно-правових актів відповідно до Закону України «Про правотворчу діяльність».Проаналізовано особливості організаційно-інституційного забезпечення якості нормотворчої діяльності, зокрема роль Міністерства юстиції України та інших суб’єктів у розробці стандартів законодавчої техніки. Особливу увагу приділено порівняльному аналізу української та європейської практики нормопроєктування, зокрема розглянуто досвід країн ЄС (Польща, Німеччина, Франція, Латвія, Хорватія, Італія та інші) щодо уніфікації стандартів, структури й змісту пра- вових актів, порядку внесення змін, використання термінології та процедур публічних консультацій.Виявлено основні проблеми гармонізації національного законодавства з acquis ЄС, зокрема, проблеми термінологічної уніфікації, забезпечення прозорості, системності та якості правового регулювання.У роботі обґрунтовано необхідність удосконалення методичних засад нормопроєктування шляхом імплементації сучасних європейських стандартів, розширення цифрових інструментів аналізу законодавства, підвищення ролі експертного та громадського обговорення. Запропоновано напрями подальших досліджень і практичних рекомендацій, що сприят муть формуванню стабільної, ефективної та прогнозованої правової системи України в умовах інтеграції до європейського правового простору.

Посилання

Bundesamt für Justiz (Hrsg.). Gesetzgebungsleitfaden: Leitfaden für die Ausarbeitung von Erlassen des Bundes. 5., vollständig überarbeitete und ergänzte Auflage. Bern : Bundesamt für Justiz, 2025. URL: https://www.bj.admin.ch/dam/bj/de/data/staat/legistik/hauptinstrumente/gleitf-d.pdf

Directrices de técnica normativa / Ministerio de Justicia de España. Madrid : Ministerio de Justicia, 2017. 150 с. URL: https://www.mjusticia.gob.es/documents/20142/170221/Guia_tecnica_normativa.pdf

Gemeinsame Geschäftsordnung der Bundesministerien. URL: https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/downloads/DE/veroeffentlichungen/themen/ministerium/ggo.pdf?__blob=publicationFile&v=15

Handbuch der Rechtsetzungstechnik / Bundeskanzleramt Österreich. Wien : Bundeskanzleramt, 1990. URL: https://www.bundeskanzleramt.gv.at/dam/jcr:f4301575-c575-403b-9300-a7dc01ec1a51/legrl1990.pdf

Handbuch der Rechtsförmlichkeit: Empfehlungen des Bundesministeriums der Justiz für die rechtsförmliche Gestaltung von Gesetzen und Rechtsverordnungen. 4., vollständig überarbeitete Auflage. Berlin : Bundesministerium der Justiz, 2024. 296 S. URL: https://www.bmj.de/SharedDocs/Publikationen/DE/Fachpublikationen/Handbuch_der_Rechtsfoermlichkeit_4.html

Interinstitutional Agreement of 22 December 1998 on common guidelines for the quality of drafting of Community legislation, OJ C 73, 17.3.1999. URL: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/? uri=CELEX: 31999Y0317(01)

Interinstitutional Style Guide. URL: op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/01ed788a-d266-11ec-a95f-01aa75ed71a1

Jedinstvena metodološko-nomotehnička pravila za izradu akata koje donosi Hrvatski sabor. Narodne novine. 2015. № 74. С. 1410. URL: https://narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2015_07_74_1410.html

Joint Handbook for the presentation and drafting of acts subject to the ordinary legislative procedure. URL: https://www.consilium.europa.eu/media/67390/joint_handbook_en_01-october-2023_clean_def_final.pdf

Joint Practical Guide of the European Parliament, the Council and the Commission for persons involved in the drafting of European Union legislation. URL: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/3879747d-7a3c-411b-a3a0-55c14e2ba732

Lainkirjoittajan opas. Kansallisten säädösten valmistelua koskevat ohjeet. Helsinki: Oikeusministeriö, 2022. 192 s. URL: lainkirjoittaja.finlex.fi

Manual de Redação de Atos Normativos. URL: https://www.gov.br/anp/pt-br/ acesso-a-informacao/qualidade-regulatoria-1/manual-elaboracao-atos-normativos_v2-0.pdf

Manual of precedents for acts established within the Council of the European Union. URL: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/431ccffd-00c2-491a-b423-ce709af0d6c3

Ministru kabineta noteikumi Nr. 108 “Normatīvo aktu projektu sagatavošanas noteikumi” vid 03.02.2009 r. URL: https://likumi.lv/ta/id/187822-normativo-aktu-projektu-sagatavosanas-noteikumi

Principes de technique législative: guide de rédaction des textes législatifs et réglementaires. URL: https://documentation.pfwb.be/index.php?id=178814&lvl=notice_display

Regole e suggerimenti per la redazione dei testi normativi: manuale per le Regioni / Conferenza dei Presidenti delle Assemblee legislative delle Regioni e delle Province autonome. 4a ed. Roma, 2025. 84 с. URL: https://www.parlamentiregionali.it/wp-content/uploads/2025/04/Manuale_tecnica_legislativa_Regioni_aprile_2025.pdf

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie “Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. 2016.283 t.j.). URL: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20021000908

Zásady pro tvorbu právních předpisů: Nařízení vlády č. 273/1999 Sb. o zásadách pro tvorbu právních předpisů. URL: https://www.zakonyprolidi.cz/cs/1999-273

Про правотворчу діяльність : Закон України від 24 серп. 2023 р. №3354-IX. Відомості Верховної Ради України. 2023. № 38. Ст. 378.

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-07-03

Номер

Розділ

ПРАВОТВОРЧА ДІЯЛЬНІСТЬ: АКТУАЛЬНІ ПРОБЛЕМИ НОРМОТВОРЕННЯ